Автосақтандыру қазақстандықтарға қаржылық мүдделерін қорғауға мүмкіндік береді. Алайда, қазіргі жағдайда оның тиімділігі жеткіліксіз болуы мүмкін. Бұл туралы толығырақ NUR.KZ. материалынан оқыңыз
Азаматтық құқықтық жауапкершілікті міндетті сақтандыру (МАҚЖ) сақтандыру полисі болып табылады, онсыз қазақстандықтардың жалпыға ортақ пайдаланылатын жолдарға шығуға құқығы жоқ. Бұл сақтандырылған жүргізушінің кінәсінен зардап шеккен көліктің зақымдануын жабуға мүмкіндік береді. Алайда, «Халық» сақтандыру компаниясының залалдарды реттеу департаментінің директоры Павел Светаносов атап өткендей, МАҚЖ шеңберіндегі ағымдағы нормалар автокөлік иелері үшін тиімсіз болуы мүмкін.
Жағдайлар ұзақ уақыт бойы өзгерген жоқ
Сарапшы атап өткендей, Қазақстанда МАҚЖ бойынша ағымдағы тарифтер 20 жылға жуық қайта қаралған жоқ. Сонымен қатар, елдегі автомобильдер нарығындағы жағдай айтарлықтай өзгерді. «2024 жылғы 1 қаңтардан бастап МАҚЖ құнын есептеу кезінде жаңа түзету коэффициенттері қолданыла бастайтынына және белгілі бір аймақтың залалына байланысты сақтандыру сыйлықақысы (сақтандыру құны) ұлғайтылатынына қарамастан, бұл сақтандыру төлемінің ұлғаюына ешқандай әсер етпейді», – деп хабарлайды Павел Светаносов. Яғни, енді полис қымбатқа түсуі мүмкін, бірақ зардап шеккен тарапқа төленетін төлемдер өзгеріссіз қалады. Нәтижесінде, МАҚЖ жол-көлік оқиғасында (ЖКО) зақымдалған жаңа машиналарды жөндеуді әлі де қамтымауы мүмкін.
Сақтандыру зиянды өтей ме
Апатқа кінәлі адамнан алуға болатын төлемнің ең жоғары сомасы 600 айлық есептік көрсеткіш (АЕК) немесе 2023 жылға 2,07 млн теңгені құрайды. Сарапшы атап өткендей, бұл сома зардап шеккен машинаны жөндеуге әрдайым жете бермейді. «Сақтандыру төлемдерінің жиынтық сомасына бірнеше себептер әсер етуі мүмкін: біріншіден, келтірілген залалдың ауқымы – сызаттар мен ойықтардан бастап, көліктің толық жойылуына дейін; екіншіден, жаңа автомобильдер өндірісінде қолданылатын материалдардың сапасы - жұқа металл және пластик, олар тіпті кішкене соқтығысқан кезде де жарамсыз болып қалады және жөнделмейді, тек ауыстырылады; үшіншіден, жаңа технологиялық қосалқы бөлшектердің құны және оларды жөндеу жұмыстары - олар елдің ірі қалаларында автопарктің жаңаруына байланысты айтарлықтай қымбаттады. Осы себептердің барлығы бір себепке байланысты – егер бұрын зардап шеккен автокөлік жүргізушілеріне ең жоғары сақтандыру төлемі жеткілікті болса, қазір 2 млн теңге жеткіліксіз», - деп есептейді Павел Светаносов. Сондықтан, полистің өзіндік құнын өзгертуден басқа, ол сақтандыру төлемдерінің максималды мөлшерін қайта қарау қажеттілігін көрсетеді.
«Әрине, біз автокөліктері апаттан зардап шеккен адамдардың сақтандыру жағдайы бойынша сақтандырушының жауапкершілігінің шекті көлемін ұлғайту туралы ұсыныстарын бірнеше рет естиміз. Мысалы, жеңіл ЖКО кезінде жаңа фараны ауыстыру 250 000 теңге, 1 млн. және тіпті 4 млн. теңгені құрауы мүмкін. Бұған бамперді, қанатты, шанақ жұмысын ауыстыруды қосайық, және бәрі - бюджет таусылды», - деп хабарлайды сарапшы. Бұл сақтандыру құнына қалай әсер етеді, «Өкінішке орай, біз өз бетімізше заңмен белгіленген сақтандыру төлемдерінің максималды сомасын көбейте алмаймыз, бірақ оған жету керек деп санаймыз. Бірақ егер сақтандыру төлемі ұлғайтылса, онда сақтандыру сыйлықақысы (сақтандыру құны) шамамен пропорционалды түрде ұлғаятынын түсіну керек. Содан кейін сұрақ туындайды: барлық автокөлік иелері мұндай соманы көтере алады ма?»,- дейді Павел Светаносов. Естеріңізге сала кетейік, қазақстандықтар автокөлік иесінің кінәсіне қарамастан төлем алуға мүмкіндік беретін КАСКОНЫҢ ерікті автосақтандыруын да пайдалана алады. Нәтижесінде, бұл апат кезінде келтірілген зиянды өтеуге көмектеседі. Біз бұған дейін автокөлік иелеріне апатқа кінәлі сақтандыру болмаса не істеу керектігін айтқан болатынбыз.
