Оқиға 2023 жылдың мамырында болды.
Мыңжылдық шыңдарды бағындыру бүгінде бұрынғыдан да танымал болып келеді. Егер бұрын шыңға өрмелеу тек батылдардың қолында болса, онда соңғы жылдары олардың саны үнемі өсіп келеді, ал сәтті өрмелеушілер арасында мүмкіндігі шектеулі адамдар да бар. Заманауи технологиялар мен жаңа білім шыңдарға апаратын жолды қол жетімді және қауіпсіз етті. Альпинистерге қойылатын талаптар айтарлықтай төмендеді: ең бастысы - созылмалы аурулардан зардап шекпеу.
Шыңдарды бағындырушылар арасындағы ең тартымды бағыт Эверест тауы болып қала береді. Көтерілу үшін қолайлы кезеңнің тым қысқа екендігіне қарамастан, кез келген адам екі классикалық маршруттың біріне – Непалдың оңтүстігінен және Қытайдың солтүстігінен көтерілу үшін топқа жазыла алады. Дененің экстремалды биіктік жағдайында өзін қалай ұстайтынын болжау қиын, сондықтан алдын-ала дайындалу және белгілі бір физикалық формада болу маңызды. Эверестке дайындалу үшін ең тиімді жаттығулар - басқа тауларға шығу. Бұл жағдайда қазақстандықтарға Іле Алатауы бойынша трекинг көмектеседі, ол әртүрлі күрделіліктегі 15-тен астам қызықты маршруттарды қамтиды.
Гималай тауларының қақ ортасына баруды шешкендер әлемдегі ең биік таулардың әдемі пейзаждары мен шыңдарына ғана емес, сонымен қатар үлкен биіктікке көтерілудің ең үлкен қаупіне – биіктіктегі гипоксияға дайын болуы тиіс немесе оны тау ауруы деп те атайды. Бұл кезде адамдар жоғары биіктікте оттегінің төмен деңгейіне бейімделе алмайды. Көбінесе ауру жеңіл түрде жүреді: бас ауруы, жүрек айнуы, тыныс алудың бұзылуы, ентігу, қатты жүрек соғысы және әлсіздік пайда болады. Кейбір жағдайларда аурудың ағымы өлімге әкелуі мүмкін.
Тау ауруының белгілері көтерілудің басында – 2 мың метрден сәл астам биіктікте пайда бола бастайтын жағдайлар жиі кездеседі. Әрине, мұндай жағдайларда тәуекелге бармау және мүмкіндігінше төмен түсуді бастаған жөн. Өздігінен түсуге қарсы келетін жағдайлар да бар - мұндай сәттерде олар тікұшақты шақырумен авариялық эвакуацияға жүгінеді. Мұндай құтқару, әрине, Эверестте қол жетімді, бірақ бұл іс-шаралардың барлығы үлкен тәуекелдер мен қосымша шығындармен байланысты.
Мұндай жағдай туралы «Халық» СК Басқарма төрағасының міндетін атқарушы Кайсар Абдир әңгімелеп берді. «2023 жылдың мамыр айында Гокио көлдері арқылы Эверест тауының базалық лагеріне барар жолда Алматыдан келген альпинистер тобының қатысушысына шұғыл медициналық көмек қажет болды. Тыныс алудың қиындауына, ентігуге, жөтелге, гемодинамика көрсеткіштерінің бұзылуына және күрт дегидратация белгілеріне шағымдардың күшеюімен күрт нашарлаған көтерілуші жедел түрде әуе көлігімен эвакуацияланып, оған мамандандырылған көмек көрсетілген жақын маңдағы медициналық орталыққа жеткізілді. Зардап шеккен адамның сақтандыру полисі болды, сондықтан тікұшақпен ауруханаға жатқызуға және эвакуациялауға байланысты барлық шығындарды «Халық» сақтандыру компаниясы өз мойнына алды, бұл шамамен 3 миллион теңге. Қазір альпинистің жағдайы жақсы, көмек уақтылы және толық көлемде көрсетілді. Әуесқой шыңға өрлеушілердің барлығы мұндай тәуекелдерді жабу үшін сақтандыру полисін сатып алу туралы ойлануы керек деп санаймын», - деп атап өтті Кайсар Абдир.
