Алматыдағы қайғылы өрт қауіпсіздік туралы қазақстандықтарды тағы бір ойландырды. Тұрғын үйді қорғаудың бір жолы – өрттің зақымдауын өтетін полисті сатып алу. Сақтандыру арқылы үйді өрттен қалай қорғауға болады және бұл қанша тұрады, бұны Zakon.kz. анықтады.

Қазақстандықтардың сақтандыру мәдениеті көп нәрсені талап етеді, дейді сақтандырушылар. Тұрмыстық және табиғи апаттармен байланысты көптеген тәуекелдерге қарамастан, азаматтар әлі де өз үйлерін сақтандыруға асықпайды.
"Өкінішке орай, біздің елдегі жылжымайтын мүлікті ерікті сақтандыру ережеден гөрі ерекшелік болып табылады. Сонымен қатар, барлық сақтандырылған тұрғын үй объектілерінің 70% - дан астамы ипотекаға сатып алынған және банктерден кепілге алынған пәтерлерден тұрады. Сондықтан жылжымайтын мүлікті сақтандыруды ресімдеуге қазақстандықтар негізінен қарыз ресімдеу кезінде банктердің талабы бойынша жүгінеді деген қорытынды жасауға болады". – дейді Нуржан Джантуреев, "Еуразия" СК Басқарма төрағасының орынбасары.
"Таяқтың күшімен" сақтандыру

"Халық" СК баспасөз қызметінің басшысы Юрий Долговтың айтуынша, негізінен ерікті сақтандыру қызметтерін сақтандыру мәдениеті жоғары елде тұратын шетелдіктер пайдаланады.
"Біздің азаматтар мүлікті "таяқтың күшімен", яғни банк талап етілген кезде - ипотека жағдайында көбірек сақтандырады ". - Юрий Долгов
Спикер жиілеп кеткен төтенше оқиғалар жағдайды жақсы жаққа өзгерте алатынын жоққа шығармайды. Сонымен қатар, КҚИ МАҚЖ, автокаско немесе шетелге шығушыларды сақтандыруды ресімдеген біздің еліміздің тұрғындарының сақтандыру өнімдерін пайдаланудан оң тәжірибесі бар.
"Сонымен қатар, үйде немесе көршісінде коммуникация пен электр сымдарының қандай күйде екенін білетін тұрғындар аз – кез келген уақытта өкінішке әкеп соқтыратын нәрсе болуы мүмкін. Осы кезде қалпына келтіру шығындарының полисті рәсімдеу шығындарынан әлдеқайда қымбатырақ болатынын түсінеді". - Юрий Долгов
Жеке тұлғалардың сегментінде сақтандыруға сұраныс әлі жоғары болмаса да, сақтандыруға деген қызығушылықтың шамалы өсуі байқалады және қазақстандықтар тұрғын үйді жиі ерікті түрде сақтандыруды бастады, дейді "Номад Иншуранс" СК АҚ маркетинг жөніндегі директоры Гуьлжан Мамбетова.
"Көбінесе бұл жаңа пәтер алған немесе жаңа жөндеуден кейін сақтандыруды сатып алатын жас отбасылар. Көбінесе қандай да бір жағымсыз жағдайларға тап болған және болашақта өздерін қорғағысы келетін адамдар сақтандыруға жүгінеді". - Гульжан Мамбетова.

Сақтандыру қанша тұрады?

Бүгінгі таңда барлық дерлік сақтандыру компаниялары әртүрлі тәуекелдердің тізімін қамтитын кешенді сақтандыру полистерін сатады, олардың негізгілері - өрт және жер сілкінісі.
"Пәтерді сақтандыру полисінің құны оның нарықтық құнынан немесе ауданынан, сондай-ақ сақтандырумен қамтылған тәуекелдер санынан тұрады. Әдетте, сақтандыру компаниялары өрт пен жер сілкінісінен бастап, ұшақтардың құлауы мен террористік шабуылға дейінгі әртүрлі тәуекелдерді қамтитын кешенді сақтандыру шарттарын ұсынады". - Нуржан Джантуреев
Сақтандыру құнына франшиза мөлшері әсер етеді - бұл сақтандыру төлемінен ұсталатын сома. Франшиза мөлшері әдетте 0,5-тен 10% - ға дейін. Франшиза неғұрлым жоғары болса, сақтандыру құны соғұрлым аз болады.
Сақтандырушылар мысал келтіреді: құны 20 млн. теңге болатын мүлікті 1% франшизамен сақтандыру жылына 24 мың теңге немесе айына 2 мың теңге тұрады.
"Бұл үй иелерінің басым көпшілігі үшін өте қолайлы сома. Сақтандырылған мүлік толық жойылған жағдайда, сақтандыру компаниясы франшизаны шегергендегі сақтандыру өтемінің сомасына сәйкес төлемді жүзеге асырады".- Нуржан Джантуреев
"Халық" СК маманы Юрий Долгов өз кезегінде сақтандыру құны қандай мүліктің сақтандырылатынына байланысты өзгеретінін түсіндіреді.
Мысалы, ең көп таралған сақтандыру жылына 12 мың теңгені немесе айына мың теңгені құрайды. Ол пәтердің немесе үйдің ішкі безендірілуін, соның ішінде электр сымдары мен инженерлік жабдықтарды және т.б. "сақтандырады".
Егер жиһаз бен тұрмыстық техниканы бөлек сақтандыру қажет болса, онда полистің құны артуы мүмкін.
"Мұның бәрі жылжымалы мүліктің құнына байланысты, өйткені жиһаз бен тұрмыстық техника әр түрлі, сонымен қатар олардың саны да әркім үшін әртүрлі. Сақтандыру төлемі де сәйкесінше – сақтандыру оқиғасы кезінде зақымданғандардың барлығын сатып алуға мүмкіндік береді".- Юрий Долгов
Егер көршілер мен жақын маңдағы бизнес сияқты үшінші тұлғалар алдындағы жауапкершілікті сақтандыру қажет болса, онда бұл жағдайда сақтандыру құны да жеке есептеледі.
"Сақтандыру көптеген адамдардың өмірін жеңілдетеді, өйткені қажет болған жағдайда көршілердің зардап шеккен мүлкін, мейлі ол әрлеу, жиһаз немесе тұрмыстық техника болсын, қалпына келтіруге мүмкіндік береді. Көбінесе адамдар өз мүлкін қалпына келтіруге ақша таба алмайды, ал көршілер туралы не айтасыз". - Юрий Долгов
"Номад Иншуранс" СК" АҚ Басқарма төрағасы Даурен Иманжанов айына 137 теңгеден басталатын сақтандыру нұсқалары да бар екенін атап өтті. Бірақ тұтастай алғанда, өрттен сақтандыру қорғанысының бағасы таңдалған өнімге байланысты. Орташа алғанда, мүлікті сақтандыру тарифі өтем сомасының 0,1% -нан басталады.
"Сақтандырудың артықшылықтары, менің ойымша, айқын. Бұл, ең алдымен, өз қаржысын қорғау. Салыстырмалы түрде төмен бағасы үшін Сіз өзіңізді үлкен шығындардан сақтай аласыз". - Даурен Иманжанов

Сақтандыру жағдайлары үшін ерекшеліктер
Алайда, сақтандыру компаниясынан өтемақы алу проблемалы болатын немесе оны тіпті алу мүмкін болмайтын бірқатар жағдайлар бар.
Юрий Долговтың айтуынша, сақтандыру полисін ресімдеу кезінде, егер сақтандыру жағдайының себебі сақтандырылған пәтер иесінің немқұрайлылығы болса: отпен жұмыс істеудегі абайсыздық немесе өртке әкеп соқтырған жұмыстарды жүргізу, бұл кезде жауапкершілік сақтандырылған пәтердің иесіне жүктелетінін есте ұстаған жөн.
Сақтандыру компаниялары сақтандыру жағдайын әдейі жасауға тырысқан жағдайда, клиентке төлем жасаудан бас тартатын жағдайлар да бар. Мысалы, өртке ұрындырған әрекеттер. Сондай-ақ, көптеген өрттердің себебі болып табылатын қысқа тұйықталу біздің мүліктік өнімдерімізде ерекшелік болып табылады және төлемнен бас тартуға себеп болады.
"Әдетте, бұл тармақ әрқашан сақтандыру шартының талаптарында жазылады және оны тараптардың келісімі бойынша алып тастауға болады. Атап айтқанда, осы себепті мен барлығына қол қойылған шарттарды мұқият қарауды ұсынамын".- Даурен Иманжанов

Зардап шеккен "Ақкент" ТК-дегі нұқсан
Өрт салдарынан Алматы "Ақкент" тұрғын үй кешенінің алған залалына нақты баға беру өте қиын, дейді сақтандырушылар.
"Қазір залалды бағалау қиын. Қазіргі уақытта бізде зардап шеккен жылжымайтын мүлік объектілерінің саны және олардың келтірілген залал дәрежесі туралы ашық деректер жоқ. Бұқаралық ақпарат құралдарының хабарлауынша, негізінен пәтерлердегі ішкі әрлеу мен лифт шахтасы зардап шекті деген қорытынды жасауға болады. Жөндеу құны өте кең, сондықтан қазір маманның есебінсіз кейбір сандар туралы айту мүмкін емес".- Нуржан Джантуреев
Алайда, егер зардап шеккен тұрғындар сақтандырылған болса, онда сақтандыру компаниялары мүлікті қалпына келтіру шығындарын өтей алады. Жалпы үй мүлкіне келетін болсақ, мұнда құрылыс салушы компания өз есебінен барлық өртенген электр сымдарын қалпына келтіріп, бояу жұмыстарын жүргізуі керек.
"Менің ойымша, бұл жерде сома салыстырмалы түрде аз болады, өйткені өрт кабельдік білікпен шектеліп, ал өрт басқа қабаттарға жайылып, одан да көп зиян келтірмеді". - Юрий Долгов
Сарапшы өрттің әлдекімнің пәтеріне тарағаны туралы ақпарат жоқ екенін түсіндірді. Бірақ кейбір пәтерлерде қабырғалар мен төбелер ысталған болуы мүмкін. Қалай болғанда да, тұрғындар үшін сақтандыру төлемімен шығындарды өтеу, сөйтіп келтірілген зиянды азайту оңайырақ болар еді.
Бұған дейін, ағымдағы жылдың 1 тамызында өрт шыққан Алматы "Ақкент" тұрғын үй кешенінің құрылыс салушысы өрт шыққан үйде қалпына келтіру жұмыстарын жүргізуге уәде берген болатын.